روش مونته سوری، یک روش آموزشی جذاب برای کودکان است که بر اساس ارائه موقعیت‌های کشف و تجربه، آموزش داده می شود. در سنین دو تا شش سالگی، کودکان در بهترین دوران آموزشی خود قرار دارند، و این روش آموزشی به والدین این امکان را می‌دهد تا به صورت ساده و شاداب، مفاهیم و مهارت‌های مختلف را به کودکان خود یاد بدهند.
یکی از دغدغه‌های همیشگی والدین، روش‌های آموزشی خشک و جدی است که شادی و نشاط دنیای کودکان را کم می‌کند، اما با روش مونته سوری، این مسئله حل شده است.در این مقاله از آکادمی قاصدک، قصد داریم به بررسی جذابیت و اثربخشی روش آموزشی مونته سوری برای کودکان بپردازیم. در نهایت، بازی‌هایی پیشنهادی این سبک آموزشی را برای کودکان ارائه خواهیم داد.
مونته سوری چیست؟تاریخچه پیداش آن
روش مونته سوری، از دل اشتیاق، به وجود آمده است. این روش، نتیجه تحقیق و مشاهده‌های یک پزشک زن ایتالیایی به نام ماریا مونته سوری است. ماریا از طرف مادرش، که یک حامی پرورشی قوی بود، حمایت شد و به دانشگاه فرستاده شد تا در رشته پزشکی تحصیل کند. او به عنوان اولین پزشک زن ایتالیا شناخته شد، اما به دلیل تبعیضات اجتماعی، نتوانست در مراکز دولتی خدمت کند.
ماریا در حال ناامیدی بود که یک روز، بازی یک کودک فقیر با یک شی قرمز در کنار جاده، توجه او را جلب کرد. رفتار کودک با این شی، زندگی او را تغییر داد و او تصمیم گرفت که کار خود را با کودکان آغاز کند. از آن پس، او به عنوان مدیر یک مرکز آموزشی برای کودکان معلول شناخته شد.
با مشاهده محیط پرورش کودکان در آن مرکز و بررسی روش‌های آموزشی، ماریا، که همواره علاقه‌مند به آموزش کودکان بود، تشویق شد تا دوباره به دانشگاه برگردد و این بار در رشته تعلیم و تربیت و جامعه‌شناسی تحصیل کند. او با بررسی روحیات کودکان و مشاهده رفتارهایشان، به جای استفاده از برنامه‌های آموزشی موجود، یک الگوی جدید در آموزش ارائه داد که به سرعت در سراسر جهان شناخته شد و استقبال گسترده‌ای داشت.
در این روش جذاب، کودکان به صورت فعال و خودخواهانه در فرآیند یادگیری شرکت می‌کنند. آنها به طور مستقل و با توجه به علاقه‌ها و نیازهایشان، با محیط اطراف ارتباط می‌گیرند. آنها می‌توانند بازی‌های آموزشی را انتخاب کنند و به طور آزاد در فعالیت‌های مختلف شرکت کنند. این روش، به کودکان کمک می‌کند تا خودباوری، خلاقیت، مسئولیت‌پذیری و مهارت‌های اجتماعی خود را تقویت کنند.
ماریا مونته سوری به عنوان یک نوآور در حوزه آموزش به کودکان شناخته می‌شود. روش او در کسب و کارهای آموزشی و پرورشی کودکان با موفقیت بسیاری همراه بوده و در سراسر جهان توجه و تحسین بسیاری را به دنبال داشته است.
پنج اصل اساسی روش مونته سوری
روش مونته سوری بر اساس پنج اصل اساسی زیر استوار است:
1. استقلال: در این روش، کودکان به طور فعال ومستقل در فرآیند یادگیری شرکت می‌کنند. آنها فرصت دارند تا به خودشان اجازه دهند در محیط آموزشی خود تصمیم‌گیری کنند و از توانایی‌ها و علاقه‌هایشان بهره‌برداری کنند.
2. مشاهده: کودکان در این روش از طریق مشاهده و تجربه‌های زندگی، اطلاعات را دریافت می‌کنند. آنها قادر خواهند بود تا با تمرکز بر تفاوت‌ها و جزئیات محیط اطراف خود، به تحلیل و درک بهتری از جهان پیرامون خود برسند.
3. آزادی عمل: با توجه به اصل آزادی عمل، کودکان می‌توانند خودشان را در فعالیت‌های مختلف ابراز کنند و بر اساس علاقه و نیازهای خود، بازی‌های آموزشی را انتخاب کنند. این آزادی ،کودکان را تشویق می‌کند تا خلاقیت و مسئولیت‌پذیری خود را تقویت کنند.
4. یادگیری فعال: روش مونته سوری تاکید می‌کند که کودکان به صورت فعال و خودخواهانه در فرآیند یادگیری شرکت کنند. آنها با انجام فعالیت‌ها و بازی‌های آموزشی، به صورت عملی مفاهیم و مهارت‌های جدید را یاد می‌گیرند.
5. خودباوری و تقویت مهارت‌های اجتماعی: این روش به کودکان کمک می‌کند تا خودباوری و اعتماد به نفس خود را تقویت کنند. همچنین، از طریق فعالیت‌های گروهی و تعامل با دیگران، مهارت‌های اجتماعی آنها پرورش می‌یابد.
ابزارهای آموزشی مونته سوری
با توجه به محوریت تجربه و فعالیت در روش مونته‌سوری، کودکان قادر به ارتباط بیشتر با محیط اطراف خود هستند و با دنیای واقعی به صورت مستقیم در تعامل هستند. این روش باعث می‌شود که کودکان بتوانند مفاهیم را به طور عملی درک کنند و به تجربه‌های واقعی در زندگی خود اعتماد بیشتری داشته باشند .
مونته سوری از ابزارهای آموزشی متنوعی برای تحقق اهداف آموزشی استفاده می‌کند. در زیر، تعدادی از ابزارهای آموزشی را برای شما معرفی می‌کنیم:
مواد آموزشی تجسمی
استفاده از تصاویر، نمودارها، نقشه‌ها و … برای نمایش مفاهیم و مهارت‌ها به کودکان به کار برده می شود. این ابزارها به آنها کمک می‌کند تا بهتر درک کنند و ایده‌ها را به صورت تصویری تجسم نمایند.
بازی‌های آموزشی
استفاده از بازی‌ها و فعالیت‌های جذاب برای یادگیری و تمرین مفاهیم و مهارت‌ها مفید است. این بازی‌ها می‌توانند شامل بازی‌های محافظه‌کارانه، بازی‌های نقش‌آفرینی، بازی‌های همکاری و سایر فعالیت‌های گروهی باشند.
محیط آموزشی مناسب
ایجاد یک محیط آموزشی مناسب ، شامل ابزارها و منابع متنوعی نظیر کتاب‌ها، جعبه‌های آموزشی، اسباب‌بازی‌ها و وسایل دیگر است. این محیط به کودکان ا ین امکان را می‌دهد تا با استفاده از ابزارهای مختلف خود را در یادگیری و بازی ابرازکنند.
فعالیت‌های گروهی
ایجاد فرصت‌ها برای همکاری و تعامل کودکان در گروه‌ها دارای جنبه های مفیدی است. این فعالیت‌ها می‌توانند شامل بازی‌های گروهی، پروژه‌های تیمی، تمرینات همکاری و حل مسئله‌های گروهی باشند.
این ابزارها به کودکان این امکان را می‌دهند تا از طریق تجربه و تعامل با محیط آموزشی خود، به صورت فعال و خودکارآمد در فرآیند یادگیری شرکت کنند.
بازی های اموزشی مرتبط با روش مونته سوری
به طور کلی، بازی‌های آموزشی مرتبط با روش مونته سوری برای تقویت مهارت‌های مختلف کودکان طراحی شده‌اند. در زیر چند نمونه از این بازی‌ها را بیان کرده ایم:
1. بازی‌های محافظه‌کارانه: این بازی‌ها به کودکان کمک می‌کنند تا مهارت‌های مثل تمرکز، توجه و صبر را تقویت کنند. مثالی از این بازی‌ها می‌تواند بازی “ساخت برج با بلوک‌ها” باشد که کودکان باید با استفاده از بلوک‌ها، برجی بسازند بدون اینکه بلوک‌ها خراب شوند.
2. بازی‌های نقش‌آفرینی: این نوع بازی ها باعث می شوند کودکان نقش‌ها و شغل‌های مختلف را تجربه کنند و در فعالیت‌های روزمره شرکت نمایند. مثلاً بازی “پزشک و بیمار” کودکان را تشویق می‌کند تا نقش پزشک یا بیمار را بازی کرده و درمان و مراقبت از بیمار را تجربه کنند.
3. بازی‌های ساخت و ساز: مهارت‌های ساخت و ساز، طراحی و معماری در این بازی ها به کودکان آموزش داده می شود. مثلاً بازی “ساخت خانه با لگو” کودکان را تشویق می‌کند تا با استفاده از قطعات لگو، خانه‌ای را طراحی و بسازند.
4. بازی‌های همکاری: در این نوع بازی ها مهارت‌های همکاری و تعامل اجتماعی تقویت می شود. مثالی از این بازی‌ها می‌تواند بازی “پازل گروهی” باشد که کودکان باید به صورت گروهی پازلی را حل کنند و با همکاری و تعامل با دیگران به نتیجه برسند.
این ها تنها چند نمونه از بازی‌های آموزشی مرتبط با روش مونته سوری است و هنوز بسیاری دیگر وجود دارند. با توجه به نوع مهارتی که می‌خواهید تقویت کنید و گروه سنی کودکان، می‌توانید بازی‌های مناسب را برای آموزش مبتنی بر روش مونته سوری انتخاب کنید.
سخن پایانی
روش مونته‌سوری با تمرکز بر علایق و فعالیت‌های طبیعی کودکان، یک راه جذاب و مؤثر برای آموزش و پرورش آنها است. این روش، با ارائه یک محیط آموزشی مناسب و بهینه، کودکان را به یادگیری دانش تشویق می‌کند و آنها را به صورت خودآموز و با احساس آزادی عمل، به یافتن راه‌های مناسب برای رشد و توسعه هدایت می نماید.
در روش مونته‌سوری، کودکان با استفاده از تجربه و تلاش شخصی، نه تنها مهارت‌ها و دانش جدید را یاد می‌گیرند، بلکه همچنین از خلاقیت، استقلال فکری و تفکر انتقادی خود بهره می‌برند. آنها از طریق فعالیت‌های عملی و پژوهشی، به تفکر عمیق‌تر و درک بهتری از جهان اطراف خود می‌رسند.
